Cách Phòng Trừ Bệnh Xì Mủ Trên Cây Sầu Riêng Hiệu Quả – Hướng Dẫn Từ A đến Z

Cách Phòng Trừ Bệnh Xì Mủ Trên Cây Sầu Riêng Hiệu Quả – Hướng Dẫn Từ A đến Z

Mở đầu: Bệnh xì mủ – “kẻ thù thầm lặng” đe dọa vườn sầu riêng

Trong những năm gần đây, diện tích trồng sầu riêng tại Việt Nam ngày càng gia tăng, đặc biệt ở các tỉnh miền Đông và Tây Nguyên. Tuy nhiên, bệnh xì mủ trên cây sầu riêng (còn gọi là thối thân, chảy nhựa) đang trở thành mối nguy lớn, khiến nhiều nhà vườn thiệt hại nặng nề.

Nếu không được phát hiện và xử lý đúng cách, bệnh xì mủ có thể gây thối gốc, chết cây và lan rộng ra toàn vườn. Chính vì vậy, việc phòng trừ bệnh xì mủ trên sầu riêng kịp thời và hiệu quả là ưu tiên hàng đầu với bất kỳ hộ trồng nào.

Bệnh xì mủ trên sầu riêng là gì?

Tác nhân gây bệnh

• Nấm Phytophthora palmivora là nguyên nhân chính gây ra bệnh xì mủ.

• Đây là loại nấm sống trong đất, phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, mưa nhiều hoặc vườn có hệ thống thoát nước kém.

Biểu hiện bệnh

• Trên thân hoặc gốc cây xuất hiện vết nứt màu nâu sẫm, chảy dịch màu nâu vàng (giống như mủ).

• Phần vỏ cây bị thối rữa, bong tróc, có mùi hôi.

• Cây bị nhiễm nặng sẽ vàng lá, rụng trái non, héo nhanh và chết cây nếu không xử lý.

Nguyên nhân khiến sầu riêng bị xì mủ

1. Đất trồng bị úng nước lâu ngày, độ ẩm cao.

2. Không xử lý mầm bệnh trong đất trước khi trồng.

3. Vết thương cơ học (cắt cành, côn trùng cắn) tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.

4. Lạm dụng phân hóa học, không cân đối dinh dưỡng, khiến cây suy yếu.

5. Trồng cây quá dày, thiếu thoáng khí, tạo môi trường lý tưởng cho nấm bệnh phát triển.

Cách phòng bệnh xì mủ cho cây sầu riêng

1. Chuẩn bị đất và hố trồng kỹ lưỡng

• Chọn đất cao ráo, thoát nước tốt, tránh vùng đất trũng hoặc dễ ngập.

• Bón lót hố trồng với vôi nông nghiệp + Trichoderma + phân chuồng hoai mục để tiêu diệt mầm bệnh trong đất.

• Tạo rãnh thoát nước xung quanh vườn, đặc biệt trong mùa mưa.

2. Tưới tiêu và thoát nước hợp lý

• Tuyệt đối không để đọng nước quanh gốc, nhất là trong mùa mưa.

• Dùng rơm hoặc mùn phủ gốc để giữ ẩm nhưng không tiếp xúc sát gốc cây.

• Hạn chế tưới nước vào chiều tối – nên tưới buổi sáng để gốc khô nhanh.

3. Bón phân cân đối – tăng sức đề kháng cho cây

• Ưu tiên sử dụng phân hữu cơ vi sinh, phân vi lượng giúp cây khỏe mạnh, tăng sức chống chịu bệnh.

• Không bón quá nhiều đạm – thay vào đó tăng cường Kali và Canxi vào giai đoạn cây nuôi trái.

• Bón bổ sung Silic và các acid amin, giúp thành tế bào cây cứng cáp, hạn chế nấm xâm nhập.

4. Tạo tán – cắt tỉa hợp lý

• Cắt bỏ cành sát gốc, cành sâu bệnh, cành tăm.

• Đảm bảo vườn thông thoáng, ánh sáng lọt đều, tránh ẩm ướt kéo dài.

• Dụng cụ cắt tỉa phải khử trùng bằng cồn hoặc nước vôi trước và sau khi sử dụng.

Cách trị bệnh xì mủ trên cây sầu riêng khi đã nhiễm

1. Xử lý cơ học tại vị trí nhiễm

• Dùng dao sắc cạo sạch lớp vỏ bị bệnh đến khi thấy mô gỗ khỏe.

• Sau đó bôi thuốc sát khuẩn như Ridomil Gold, Aliette, Agrifos hoặc dung dịch Bordeaux 1%.

• Cuối cùng dùng keo liền sẹo hoặc vôi + lưu huỳnh quét lại để kháng nấm.

2. Phun và tưới thuốc đặc trị nấm Phytophthora

Sử dụng các hoạt chất như:

• Metalaxyl + Mancozeb (ví dụ: Ridomil Gold).

• Fosetyl-Al (Aliette 80WP) – vừa ức chế nấm vừa kích kháng cây.

• Phosphonate hoặc Phytophos, có thể kết hợp cả phun và tưới gốc.

Lưu ý:

• Luân phiên thuốc sau 1-2 lần xử lý để tránh kháng thuốc.

• Không phun vào giờ nắng gắt hoặc ngay trước khi trời mưa.

3. Kết hợp Trichoderma và chế phẩm sinh học

• Rắc nấm Trichoderma quanh gốc định kỳ 1 tháng/lần để ức chế mầm bệnh trong đất.

• Dùng chế phẩm sinh học như EM gốc, Biosol, Nano bạc đồng để phun lên thân cây sau khi lành vết bệnh.

Một số lưu ý quan trọng để kiểm soát bệnh xì mủ lâu dài

• Không trồng xen cây có cùng mầm bệnh như chôm chôm, mít gần sầu riêng.

• Hạn chế đi lại và cơ giới hóa vào vườn sau mưa để tránh lây lan nấm qua đất và giày dép.

• Không tưới nước giếng trực tiếp lên thân cây – dễ tạo ẩm.

• Kiểm tra định kỳ vườn 2 tuần/lần – phát hiện sớm là yếu tố quyết định.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Cây bị xì mủ rồi có cứu được không?

Có, nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Cần cạo sạch vùng bệnh, bôi thuốc diệt nấm và chăm sóc dinh dưỡng tốt để cây hồi phục. Với cây bị nặng, cần xử lý mạnh và cắt tỉa để hạn chế lây lan.

2. Dùng thuốc gì để trị xì mủ hiệu quả?

Một số thuốc hiệu quả là: Aliette 80WP, Ridomil Gold, Agrifos 400, Phytophos 400, kết hợp phun và tưới gốc. Có thể dùng thêm Trichoderma để kháng nấm trong đất.

3. Làm sao để phòng bệnh xì mủ mà không cần dùng thuốc?

Tăng sức đề kháng cho cây bằng phân hữu cơ, vi sinh, cải tạo đất, thoát nước tốt, tỉa cành định kỳ, bón cân đối dinh dưỡng và duy trì vườn thông thoáng là cách phòng bệnh tự nhiên hiệu quả.

Kết luận: Phòng bệnh hơn chữa bệnh – Hãy chủ động với xì mủ trên sầu riêng

Bệnh xì mủ là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trên cây sầu riêng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phòng đúng cách và xử lý kịp thời. Đừng để “mất bò mới lo làm chuồng” – hãy bắt đầu từ khâu chọn đất, xử lý giống, chăm sóc và kiểm tra vườn thường xuyên.

Việc chăm sóc chủ động, kiến thức chính xác và kỹ thuật chuyên sâu sẽ giúp bạn bảo vệ vườn sầu riêng khỏe mạnh, năng suất cao và đạt chuẩn xuất khẩu.